احداث و نگهداری باغ پسته

نتخاب محل باغ پسته: در مناطق مختلف کشور مالکین یا کشاورزان برای ایجاد باغ پسته از دو قسم اراضی استفاده می کنند که طرز آماده نمودن زمین آنها متفاوت است :

الف – ایجاد باغ پسته در اراضی زراعتی :

اراضی زراعتی نیز بر دو قسم است

۱-اراضی زراعتی که از سالهای خیلی قدیم در آن کشت و زرع معمول بوده و در اثر دادن کودهای آلی به زمین عمق خاک زراعتی زیاد و مسلما یکی از اراضی مرغوب و مطلوب کشت پسته محسوب می شوند .
۲-اراضی زراعتی تازه آباد شده که سابقه زراعی آن به ۱۵-۱۰ سال می رسد که در آن عمق مرغوب به زحمت به ۴۰-۳۰ سانتیمتر می رسد .
در صورتی که عمق خاک زراعتی زیاد باشد زمین را به عمق ۵۰ سانتیمتر و در صورتی که عمق خاک زراعتی کم باشد با افزایش کود حیوانی به زمین عمق شخم را تا ۷۵ سانتیمتر در نظر گرفته و با بیل عمیقا زیرو رو میکنند.
ب- ایجاد باغ پسته در اراضی بایر و شوره زار :
اگر زمین شوره زار باشد ابتدا زمین را شیرین میکنند طرز عمل در مناطق یزد و کرمان به ترتیب زیر است :
ابتدا زمین را به قطعات کوچک (۱۵۰ الی ۲۰۰ متر مربعی ) تقسیم و نهرکشی می کنند سپس آب را در این قطعات بجریان می اندازند بطوری که همیشه عمق آب در داخل قطعات ۱۵-۱۰ سانتیمتر بوده و آب از یک طرف وارد زمین شده و از انتهای آن خارج میگردد این عمل طی دو الی سه روز ادامه یافته و نتیجه آن اینکه آب ، شوری زمین را شسته و پس از حل در خود از زمین خارج میکند.
چند روز پس از این عملیات و گاو رو شدن ، زمین را بعمق ۷۵ سانتیمتر الی یک متر شکاغته که اینگونه شخم را باصطلاح محلی ها (زمین بری) می نامند . سپس در اواخر زمستان مقداری کود حیوانی پوسیده روی زمین ریخته و یک شخم سطحی بعمق۳۵-۲۵ سانتیمتر می زنند تا کود با خاک مخلوط گردد و بعد از آن زمین را جهت کشت تسطیح می نماند در این نوع اراضی کشت غلات مانند جو توصیه می گردد.

بافت خاک

تغییرات باف خاک روی زمین و ساختار آن در زیر زمین تاپثیر زیادی در نفوذپذیری خاک دارد زیرا در قسمتی از خاک احتمالا آب به سهولت فرورفته ولی در قسمت دیگر آب قادر به نفوذ نبوده و روی طبقات زمین انباشته یا روان گردد .
یکنواخت نبودن بافت خاک سبب سختی نفوذ آب در خاک و آبیاری غرقابی سبب عدم تعادل توزیع صحیح آب در طبقات مختلف زمین گردیده و باعث تمرکز آب در یک نقطه و کمبود آن در منطقه ریشه و تشدید بیماری های ریشه خواهد شد.

شناخت محدودیت های فیزیکی خاک

بهترین طریقه شناخت جنس خاک قبل از احداث باغ ابتدا جمع آوری اطلاعات خاکشناسی محل از طریق سازمانهای خاکشناسی و آزمایشگاه های مربوطه می باشد که از تجزیه و بررسی های لازم روی پروفیل خاک و نمونه برداری از لایه های مختلف آن بدست می آیند .
با در دست داشتن این اطلاعات و داده ها است که می توان اصلاح خاک اقدام نمود . عموما چهار تیپ خاک وجود دارند که محدودیتهای فیزیکی آنها نیاز مبرمی به اصلاح اولیه دارند که این چهار نوع خاک عبارتند از :

درخت پسته نسبت به شوری زمین و آب تا حدودی مقاوم بوده ولی اراضی شیرین و زراعتی را ترجیح می دهند.

انتخاب زمین باغ

معمولا زمینی که برای پسته کاری انتخاب می شود باید خاک آن عمیق با بافت یکنواخت و قابل نفوذ باشد چنین خاکی می تواند با حفظ مقدار زیادی آب مفید در خود و تهویه امکان رشد مطلوب ریشه را فراهم کند ریشه درخت پسته می تواند به اعماق زمین نفوذ نموده وآب و رطوبت لازم و مورد نیاز خود را جذب نماید لذا اگر جنس اعماق زمین مناسب باشد طبعا به حاصلخیزی باغ کمک موثری انجام خواهد شد.
اراضی شنی و رسی ( سبک) نمو درخت پسته بخصوص نمو و طولی آن را زیاد می کند. احداث باغ پسته در ایران به دو طریق زیر انجام می شود :

باغداران و کشاورزان مناطق پسته کاری تا حدودی اطلاعات لازم جهت انتخاب بذر برای کشت وتکثیر نهال پسته دارند ولی غالبا پسته هایی برای این منظور انتخاب می کنند که آفت زده و نامرغوب بوده و قیمت ان ارزان باشد.
بعضی از باغداران نیز بذوری انتخاب می کنند مقاومتشان در مقابل عدم مرغوبیت خاک و بیماری گموز (شیره سیاه ) یا ابتلا به آفات و بیماری های کم است.
چون غالبا درختان پسته را در کلیه مناطق پیوند می زنند لذا بهتر است بذوری که جهت نهال پیوندی انتخاب می شوند از درختان پسته وحشی یا پسته بادامی مخصوص بذرکه دارای مقاومت بیشتری در مقابل امراض و آفات هستند انتخاب گردند. به نظر میرسد اگر بذور سالم و درشت پسته وحشی از جنس P.mutica انتخاب شود مقاومت های آن نسبت به کم آبی و نامرغوب بودن اراضی بیشتراز سایر پایه ها باشد.
بذوری که برای کشت انتخاب می شوند باید از محصول همان سال و فاقد پوسته خارجی (سبز) و خندان باشد و بهتر است پوست سبز آن با دست گرفته شود .
آماده کردن بذوز: بذور انتخابی می بایست بمدت ۲۴ ساعت در آب نیم کرم (ولرم) خیس کرده و سپس آنها را در داخل یک کیسه از نوع کنفی یا پارچه کتان که مرطوب باشد در انبار یا اطاق گرمی بمدت ۴ تا ۶ روز نگهداری میکنند ، ضمنا هرروز روی کیسه آب می باشند تا رطوبت بذور حفظ و شروع به جوانه زدن نمایند .
در غالب مناطق کشور باغداران معتقد به عمل جوانه زدن بذور قبل از کاشت نیستند فقط بذور را مدت ۲۴ ساعت در آب خیس کرده و سپس کشت می نمایند ولی اگر جوانه بذر قبل از کشت انجام شود دو مزیت بشرح زیر خواهد داشت :
۱- بذور که به علت فساد جوانه نزده اند معلوم و از کشت آنها خودداری می شود .
۲- بذوری که جوانه زده اند پس از کاشت سریعتر رشد خواهند نمود .

کشت بذر در زمین اصلی

بطوریکه قبلا هم اشاره شد نهال پسته در ابتدای رشد ریشه های اصلی و عمودی آن زیاد نمو نموده حتی در سال اول ریشه عمودی آن بعمق ۷۰-۵۰ سانتیمتر زمین نفوذ میکند و ریشه های فرعی و جانبی آن بطور ۲۰-۱۰ سانتیمتر باطراف پراکنده می شوند . کشت بذر در زمین اصلی باغ باین ترتیب انجام می شود که ابتدا زمین را شخم و تسطیح نموده و جویهائی بعرض ۳۰ الی ۴۰ سانتیمتر بعمق ۲۰تا ۳۰ سانتیمتر به فاصله ردیف ۷-۶ متر حفر می نمایند سپس در کنار این جویها در بستر کرت های ایجاد شده به فاصله درخت ۴-۲ متر بذر پسته را می کارند . روی بذرهای کاشته شده شن خالص جهت نگهداری رطوبت در این چاله ها ریخته سپس آبیاری می کنند .
غالبا در اینگونه کاشت ها بعصی از پرندگان و حیوانات صحرائی مانند کلاغ و موش و خرگوش بذور کاشته شده را از زمین بیرون می آورند . ممکن است در این قبیل مواقع برای ترساندن کلاغها از آدمک (مترسک ) استفاده می شود که درغالب موارد این کار نتیجه مثبتی ندارد . و اکثرا کلاغها خطوط بذزکاری شده راپیدا کرده و مرتبا با منقار از زمین در آورده و به نقاط دیگری حمل و ذخیره سازی می نمایند . بعضی از باغداران جهت واکاری باغات متوسل به کاشت بذر در خزانه می شوند و به این ترتیب بجای نهال های از بین رفته از نهال های از بین رفته از نهال های گلدانی و موجود در خزانه استفاده میکنند .
تاریخ اصلی کاشت بذر در زمین اصلی در نواحی و مناطق مختلف کشور از اول تا آخر فروردین ماه طول میکشد . در اواخر فصل پائیز نهال هائی که از کاشت بذور به دست آمده تنک می کنند به این ترتیب که در هر چاله یم نهال قوی نگاهداشته و بقیه نهال ها را از سطح زمین قطع میکنند .
در رفسنجان در داخل هر چاله کاشت بذر پسته یک عدد تخم کرچک نیز به همراه بذر پسته کاشته و روی آن شن شسته ریخته و روی شن مقداری خاک مخلوط یا کود پوسیده می ریزند علت کاشت توام پسته با بذر کرچک این است که چون جوانه کرچک قوی است به بیرون آمدن جوانه پسته کمک می کند . در این روش فواصل چاله ها را در حاشیه پشته نزدیک به هم یعنی ۲-۱ متر در نظر میگیرند که اگر به هر علتی تعدادی از بذور سبز نشده یا بوسیله حیوانات از بین برود نیازی به واکاری نهال پیدا نشود

تهیه نهال در خزانه و انتقال به زمین اصلی

طرز تهیه نهال پسته در خزانه بین باغداران و کشاورزان مناطق مختلف کشور قبلا مرسوم نبوده دلیل عمده اش هم این بود که در نهال به زمین اصلی دقت های لازم نمی شد و تعدادی از آنها از بین می رفت ، خوشبختانه در سالهای اخیر به همت کارشناسان کشاورزی این مشکل مرتفع شده و باغداران می توانند هر موقع اراده بکنند نهال مورد نیاز خود را از قویترین و سالم ترین نهال های پیوندی با دقت و رعایت اصول فنی انتقال نهال از نهالستانهای مورد اعتماد تهیه و به موقع رفع نیاز نمایند  و امروزه تولید و تکثیر نهال پیوندی مرغوب پسته در خزانه معمول و یکی از روشهای تهیه و تدارک نهال برا ی احداث باغ پسته می باشد .