نهال اصلاح شده انگور
تهیه زمین و بستر سازی
در این زمینه، بایستی همزمان دو کار متفاوت انجام گیرد:
. در حوزه نفوذ ( اطراف تنه ) می بایست نفوذپذیری را افزایش و روان آبی را کاهش داد به این منظور، باید این منطقه را شخم زد از مالچ و از مواد جاذب الرطوبه، کود دامی و مواد آلی نیز در این منطقه استفاده کرد.
. سطح زمین را بصورتی شیب بندی کرد که برای هر درختچه مو یک حوزه آبگیر ایجاد شود، بطوریکه این حوزه آبگیر در فاصله بین دو بوته مجاور تقسیم شده باشد، با این کار ….
تهیه زمین و بستر سازی:
در این زمینه، بایستی همزمان دو کار متفاوت انجام گیرد:
. در حوزه نفوذ ( اطراف تنه ) می بایست نفوذپذیری را افزایش و روان آبی را کاهش داد به این منظور، باید این منطقه را شخم زد از مالچ و از مواد جاذب الرطوبه، کود دامی و مواد آلی نیز در این منطقه استفاده کرد.
. سطح زمین را بصورتی شیب بندی کرد که برای هر درختچه مو یک حوزه آبگیر ایجاد شود، بطوریکه این حوزه آبگیر در فاصله بین دو بوته مجاور تقسیم شده باشد، با این کارآبهای ناشی از بارندگی های فصلی را به سمت هربوته هدایت نموده و بدین ترتیب استفاده بهینه از نزولات جوی بعمل می آید.
تامین نهال انگور
نهال مورد استفاده از ارقام مرغوب تجاری ، اصیل ، سالم و با کیفیت انتخاب شود که تحت نظارت کمیته فنی نهال استان تولید ودارای گواهی بهداشتی از مدیریت حفظ نباتات و مورد تایید موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال باشد، از نهال انگور سالم و مناسب برای تازه خوری که دارای حبه درشت، بازار پسند، بیدانه و خاصیت حمل و نقل بالا باشد استفاده شود.
استاندارد نهال انگور
ارتفاع نهال حداقل 30 سانتیمتر و قطر آن یک سانتیمتر سن نهال از زمان کاشت قلمه حداکثر 2 سال باشد.
چاله کنی
می بایست از اواخر مرداد تا اوایل شهریور ماه چاله های کاشت حفر شوند. ابعاد گودال 100×100 سانتی متر با ارتفاع 120 سانتی متر انتخاب می شود، البته در خاکهای حاصلخیزتر می توان ابعاد چاله ها را کمتر از میزان فوق الذکر در نظر گرفت. جهت پرکردن چاله های کاشت، علاوه بر خاک سطحی می توان از کود دامی ، پوشال برنج، سوپرجاذبها و یا مواد دیگری که نفوذپذیری خاک را افزایش می دهند استفاده کرد. معمولاً تا حدود 20 سانتی متر از ته چاله را با مخلوط کودهای دامی، فسفاته و پتاسه پر نموده و سپس بر روی آنها 30-20 سانتی متر خاک سطحی ( ترجیحاً خاک سبک ) ریخته و سپس قلمه انگور را که در حال گذراندن دوران خواب است داخل گودال می کاریم سطح چاله بایستی پایین تر از سطوح خاک اطراف بوده بصورتیکه با یک شیب ملایم آب اطراف را به چاله ها هدایت نماید، پس از سبز شدن قلمه، توصیه می شود از مالچ پلاستیکی روی سطح چاله استفاده کرده و آن را با لایه نازکی از خاک بپوشانند، این کار به منظور کاهش میزان تبخیر و تعرق، انجام می شود.
کاشت قلمه انگور
اگر در منطقه مورد کاشت، زمستان با یخبندان شدید توام باشد بایستی در اواخر زمستان اقدام به کشت قلمه نمود، لیکن اگر زمستان ملایم باشد می توان قلمه را در اواسط پاییز در محل اصلی کاشت در این حالت، آب حاصل از بارش باران و برف، باعث استقرار اولیه قلمه می شود. قلمه به طول یک متر خواهد بود که بصورت مورب در چاله قرار می گیرد(بهتر ایت از قلمه پاشنه دار استفاده شود).
فواصل کاشت انگور دیم به میزان بارندگی بستگی دارد و از 4*5متر در منطقه با بارندگی بیش از 500 میلیمتر تا 7*7 متر در مناطق با بارندگی 200 میلیمتر متغیر است. ( در مناطق با بارندگی 300-200 میلیمتر فواصل کاشت 6*6 متر است ).
در بسیاری از موارد کاشت نهال نتیجه بهتری از قلمه بدنبال خواهد داشت بخصوص اینکه دارای تلفات کمتری خواهد بود.
نهال اصلاح شده گیلاس و آلبالو
گيلاس و آلبالو هر دو بومى نواحى بين درياى خزر و درياى سياه مىباشند و به احتمال زياد بذر آنها در زمانهاى بسيار قديم، توسط پرندگان به نقاط مختلف آسيا و اروپا برده شده است.
گياهشناسى
آلبالو با نام علمى Prunus cerasus و گيلاس با نام علمى Prunus avium هر دو از خانواده Rosacea مىباشند. در اين گياه گل کامل است و قسمت خوراکى ميوه جدار رشد کرده تخمدان مىباشد.
شرايط اقليمي و خاکی نهال گیلاس و آلبالو
اين دو گياه در مناطقى که به خاطر سرما براى زردآلو و هلو نامناسب هستند بهخوبى رشد مىکنند و در مناطقى که داراى تابستانهاى خنک و خشک هستند بهتر رشد مىکنند. از نظر مقاومت در برابر سرما، گيلاس بين هلو و گلابى قرار دارد، در حاليکه آلبالو مشابه سيب است. احتياج سرمائى آلبالو ۶۰۰ تا ۱۶۰۰ ساعت است،در حالى که گيلاس با ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ ساعت دماى کمتر از هفت درجه سانتىگراد از استراحت بيرون مىآيد.
درخت گیلاسريشههاى گيلاس و آلبالو، همانند ساير ميوههاى هستهدار، نسبتاً سطحى بوده به ۵/۱-۱ مترخاک نياز دارند. براى گيلاس خاکهاى لمونى شنى و براى آلبالو خاکهاى لمونى رسى ارجح است. ريشه آلبالو در برابر خاکهاى مرطوب مقاومت بيشترى نشان مىدهد، عدم زهکشى به گيلاس آسيب وارد مىآورد.
توليد ميوه
اکثر ارقام گيلاس خودسترون هستند و نياز به درخت گردهزا دارند، در حالى که ارقام آلبالو معمولاً خودبارور مىباشند. گردهافشانى توسط حشرات انجام مىشود و هر دو گياه براى توليد ميوه کافى نياز به کندوگذارى دارند. شکوفهها، در هر دوى آنها بهصورت جانبى روى سيخکهاى کوتاه شکل (نحوه تشکيل ميوه گيلاس روى سيخکها) ودر آلبالو روى شاخههاى يکساله نيز ايجاد مىشوند تا يک محصول اقتصادى توليد گردد و بدين لحاظ در اين گياهان تنککردن ضرورتى ندارد. گلهاى آلبالو و گيلاس معمولاً بعد از ساير ميوههاى هستهدار باز مىشوند و اين امر بهخصوص در آلبالو باعث مىشود که گياه از خطر سرماى ديررس بهاره در امان بماند.
نوع هرس نهال گیلاس و آلبالو
پيرايش (هرس) و تربيت کردن درختان گيلاس و آلبالو در ايران مرسوم نيست و در ساير نقاط دنيا نيز کوشش مىشود ميزان پيرايش در سطح حداقل نگهداشته شود، زيرا پيرايش شديد بهويژه در سالهاى اوليه باعث دير بهبار نشستن گياه و کم شدن گياه و کم شدن مقدار محصول مىگردد. تربيت کردن اين دو ميوه به شکل شلجمى باعث مىشود که شاخهها محکمتر گردند و برداشت (مکانيکي) آسانتر شود.
روشهاى تکثير
نهال آلبالوازدياد آلبالو و گيلاس، معمولاً از راه پيوند و گاهى به روش قلمهگيرى و خوابانيدن انجام مىشود.
در ايران، از آلبالو تلخ نيز به خاطر مقاومت آن در برابر شرايط نامساعد خاک بهعنوان پايه استفاده مىکنند. اندازه درختان پيوندي، بر حسب قدرت و رقم پايه، از خيلى بزرگ تا پاکوتاه تغيير مىکند.
شرايط کاشت نهال گیلاس و آلبالو
فاصله کشت در درختان قوى گيلاس ۹-۷ متر و در آلبالو ۵/۷ -۶ متر مىباشد. تحت بهترين شرايط از يک هکتار باغ گيلاس و يا آلبالو، مىتوان انتظار ۲۵-۲۰ تن محصول سالانه را داشت که البته به دليل مساعد نبودن يک يا چند عامل محيطى و يا زراعى مقدار ميوه توليد شده معمولاً بسيار کمتر از اين حد مىباشد.
نهال اصلاح شده خرمالو
خرمالو درختی است که بیشتر در مناطق گرمسیر کشت می شود میوه این گیاه خوراکی میباشد رنگ آنها از نارنجی و زرد روشن تا نارنجی و قرمز تیره متفاوت است.خرمالو دارای مقادیر قابل توجهی ویتامینهای B۳ ،B۲، B۱ و C است، در ضمن این میوه مواد معدنی ضروری برای بدن مانندکلسیم، گوگرد، آهن، فسفر و پتاسیم و مقداری نیز سلولز دارد.
در بین انواع خرمالو خرمالوی ژاپنی, که به نام خرمالوی آسیایی در آمریکا شناخته میشود کشتشدهترین گونهٔ سردهٔ خرمالو است اگرچه تا سال ۱۷۸۰ خصوصیات گیاهشناختی آن تشریح نشدهبود از یکی از قدیمیترین میوههای کشت شده در دنیا با سابقه ۲۰۰۰ ساله در چین است.
۳ مدل خرمالو داریم
۱– خرمالوی ایتالیایی «D. lotus»: میوه این خرمالو به اندازه یک گیلاس و رنگ آن پس از رسیدن زرد می شود. طعم میوه پس از رسیدن ترش است.
۲– خرمالوی ویرژینیا «D. virginia»: برگهای آن براق و کشیده است. در ایران این گونه به خرمندی معروف است که بیشتر برای پیوند خرمالوی معمولی به عنوان پایه کاربرد دارد و میوه آن به اندازه آلو بوده و بخاطر داشتن تانن زیاد، قابل خوردن نیست.
۳– خرمالوی معمولی «D. kaki»: میوه آن متوسط تا درشت و به رنگ قرمز می باشد. منابع، منشاء این گیاه را از ژاپن گزارش کرده اند.
خرمالو گیاهی است دو پایه، یعنی گل نر و ماده از یکدیگر جدا روی دو پایه قرار دارد. گلهای دو جنسی روی درختان دیده می شود. اکثر خرمالوهایی که در ایران کشت میشوند از نوع دوم که دارای گلهای دوجنسی هستند، می باشند. گلهای نر بیشتر بصورت ۲ تا ۳ تایی روی گیاه ظاهر می شوند و کوچکتر از گلهای ماده می باشند. گلها همیشه روی شاخه های یکساله ظاهر می شوند و گاهی میوه روی شاخه های سال جاری تشکیل می شوند که این نکته در زمان هرس درختان خرمالو باید مورد توجه قرار گیرد.
در درمان اسهال ،سینه درد،بیماریهای کبدی و کلیوی ، کاهش چربیخون ،درمان آفت دهان ،گلودرد،موثر است.
در ضمن خرمالو اشتها آور است.
کشت درخت خرمالو
گیاه خرمالو آفتاب دوست است و در مناطق محصور و در مناطقی که دارای آب و هوای خنک و معتدل با آفتاب کافی است دارای رشد و عملکرد مطلوبی است و در مناطقی که هوا کمی سرد است باید اطراف آن محصور گردد تا از خسارات ناشی از سرما و یخزدگی محافظت گردد. خرمالو در عین حال گیاهی مقاوم به سرما است. گیاه خرمالو در مناطق گرم و نیمه گرم تا ۱۲- درجه سانتیگراد را تحمل مینماید، ولی به سرمای زمستان نیازمند است.
درخت خرمالو در دامنه وسیعی از خاکهای مختلف با بافت متوسط و زهکشی مناسب و حاصلخیز و حتی در خاکهای رسی با بافت سنگین رشد مینماید. این درخت در مناطقی که اسیدیته خاک بین ۵/۶ تا ۵/۷ باشد دارای رشد مطلوب است و تحمل آن نسبت به خشکی و کمی آب قابل ملاحظه است، ولی آبیاری آن با آب کافی، عملکرد محصول را به نحو قابل توجهی افزایش میدهد. درخت خرمالو دارای ریشههای قوی است و هنگام غرس نهال خرمالو باید در گودالی عمیق کاشته شود. زمان رسیدن به حداکثر محصول به ۷ الی ۱۰ سال زمان نیاز دارد.
خاک مناسب برای درخت خرمالو
خاک مناسب برای درخت خرمالو باید سبک و قابل نفوذ به آب و حاصلخیز باشد. بهترین خاک برای این درخت، خاک مرطوب و خنک است که اصولاً باغات قدیمی که خاکهای حاصلخیزتری دارند بهتر جواب میدهند؛ به همین دلیل بهتر است افرادی که میخواهند اقدام به کشت این گیاه نمایند داخل باغچه منازل را از خاک باغات قدیمی پر کنند. علت موفقیت کاشت این درخت در بعضی از منازل همین امر است، زیرا بعضی از افراد برای باغچه منازل از خاک مراتع استفاده میکنند که برای کاشت و پرورش این گیاه مناسب نیست .
درخت خرمالو نیاز به کودهای دامی فراوان دارد. اما به این نکته نیز باید توجه داشت که از کودهای پوسیده دامی استفاده گردد و نه از کودهای تازه و نپوسیده. همچنین بهتر است داخل منازل به دلیل این که حجم خاک باغچه کم و محیط رشد ریشه محدود است، جهت تغذیه درختان خرمالو از کودهای نیمه آلی به نام ورز استفاده گردد. در اسفند ماه پس از رفع سرمای زمستان به ازای هر درخت خرمالو ۴ تا ۵ کیلوگرم ورز در سطح باغچه پخش میکنند و عمل شخمزنی را انجام میدهند.
در حین عمل شخمزنی باید به این نکته توجه شود که حتماً زمان آن در اسفند ماه باشد. با توجه به این نکته که درخت خرمالو به شخم عمیق نیاز ندارد (چون اگر ریشهها آسیب ببینند بهسختی و دیر ترمیم میگردند)، پرورش دهندگان باید برای دو نکته ذیل اهمیت ویژهای قایل شوند:
۱- از کودهای پوسیده دامی استفاده شود.
۲- شخم سطحی باشد.
این دو مورد از عوامل موفقیت در پرورش این گیاه محسوب میشود .