چمن گیاهی است تکه لپه ای ازخانواده Poaceae) Gramineae) که از جنسهای مختلف آن به عنوان گیاه پوششی استفاده می شود.چمن درواقع فرش سبزی است که ممکن است کوچک یاوسیع، متقارن یا نامتقارن، هموار یا شیب دار، منظم یا نامنظم باشد. اما آنچه که اهمیت دارد سبز و یکدست بودن آنست.
اغلب چمن ها جزء گیاهان دائمی و بعضی از آنها یکساله اند. روش کشف چمن از طریق بذر یا روشهای غیرجنسی می باشد. عادت رشد چمنها متفاوت است؛ ممکن است ازطریق ریزوم، استولون یا کپه أی باشد. چمن ها از نظر آب و هوایی به دو دسته فصل گرم و فصل سرد تقسیم می شوند.
کیفیت چمنها از دو نظر مورد بررسی قرار می گیرند:
1- Visual Quality : کیفیتهای ظاهری ازقبیل تراکم، بافت، یکنواختی و …. می باشد.
2- Functional Quality : کیفیتهای کاربردی از قبیل: استحکام برگ؛ حالت ارتجاعی، پاخوری و … می باشد.
چمن گیاهی است تک لپه أی ازخانواده Poaceae است. نقطه رویشی آن درقسمت بالای طوقه و نزدیک خاک قرار گرفته به همین دلیل کار چمن زنی اختلالی در سیستم رشد گیاه ایجاد نمی کند. اغلب چمن ها جزء گیاهان دائمی محسوب می شوند. در میان هزارها رقم گیاهان علفی که در نیمکره شمالی رشد می کنند، تنها حدود چهل نوع بعنوان چمن بکار می روند. کاربرد چمن چیزی نیست که امروزه رایج شده باشد بلکه در جهان قرنهاست که بسیاری از گیاهان این خانواده بصورت فرش سبزی زمینه بسیاری از طرحهای فضای سبز را تشکیل می دهند. از دلائل آن، داشتن ظاهری جذاب و دلپذیر، پوششی سریع و مقاوم، قدرت مقاومت در برابر پاخوری و مقاوم به کوتاه شدن بدون اینکه آسیب ببینند را می توان نام برد. چمن با رنگ سبز و ملایم خود موجب آرامش روح و روان انسان می شود و در رفتارهای اجتماعی انسان نیز تأثیر خواهد داشت.
چمن ها از لحاظ شکل ظاهری، احتیاجات آبی، نوری، حرارتی، نیازهای نگهداری و کاربرد بسیار متنوع هستند. گرچه کاشت چمن مشکل نیست اما انتخاب نوع چمن و به دنبال آن مدیریت صحیح، از مهمترین عوامل طول عمر چمن و زیبایی آن می باشد. در واقع ظاهر چمن منعکس کننده کیفیت نگهداری آن است.
احداث چمن مستلزم هزینه های سنگین است و با توجه به آب و هوای خشک و نیمه خشک ایران، در احداث چمن میزان آب در دسترس بسیار مهم و تعیین کننده است که انتخاب ارقام مقاوم بر حسب نوع و کاربرد می تواند در کاهش هزینه ها نقش اساسی داشته باشد.
کاربردهای چمن
چمنها از نظر کاربرد به دو دسته چمنهای ورزشی و چمنهای تزئینی تقسیم می شوند.
چمنهای ورزشی: در واقع تکامل و تحول در تکنولوژی و علم چمن کاری بیشتر مدیون مدیران زمینهای گلف برای فراهم نمودن تکنولوژی و اصولی برای رفع مشکلاتشان بوده است.
مشخصه اصلی تمام چمنهای ورزشی محیطی مناسب برای بازی و حفظ سلامت و ایمنی بازیکنان و ایجاد ظاهری زیبا و جذاب برای تماشاگران می باشد. از خصوصیات دیگر چمن های ورزشی قدرت ترمیم و قدرت پاخوری آنها است. گونه هایی که بیشتر بدین منظور استفاده می شوند Zoysia sp ., Cynodon dactulon , Poa pratensis , Lolium perenne می باشند.
در اثر بازی گاهی بخش کوچکی از زمین ورزشی خسارت می بیند که به وسیله Plug ها یا sod ها تعمیر می شوند.
اهداف کاربردی چمن ها علاوه بر زیبایی فضای سبز ، حفظ نباتات و پایداری خاک ، جلوگیری از فرسایش آبی و خاکی ، تعدبل دمای خاک ، کاهش گرد و غبار و افزایش اکسیژن محیط و جذب مواد سمی هوا را می توان نام برد.
چمن هایی که برای پایداری خاک به کار می روند بهتر است از چمنهای بومی منطقه انتخاب شوند تا مراقبت و نیازهای کمتری احتیاج داشته باشند.
در مکانهای مختلف می توان از چمن استفاده نمود که به چند نمونه از آنها پرداخته می شود :
در پارک کودکان ایجاد چمن برای بازی بچه ها ضروری است. مثلا در سطح زیرین وسائل بازی می توان فضای نرمی از چمن ایجاد کرد تا صدمات وارده به کودکان را بر اثر سقوط کاهش دهد.
در اطراف آب نماها چمن کاری بصورت لکه أی و پراکنده بیشتر صورت می گیرد و در طراحی فضاهای گل کاری ، زمینه چمن ، اثر رنگ قرمز ، زرد و سفید افزایش می دهد. و در سطوح وسیع گلکاری از کاشت سطح کم چمن باید خودداری کرد زیرا در این حالت چمن منظره جذاب خود را از دست
خواهد داد . استفاده از یک حاشیه صخره أی در اطراف سطح چمن کاری شده برای کمک به ایجاد منظره أی زیبا تر در طراحی مناسب است. از کاربردهای دیگر چمن نرم و لطیف کردن طراحی های مکانهای سخت و خشن است. ایجاد محوطه های چمن کاری در زیر سایه درختان بسیار مناسب است زیرا وجود سایه درخت روی این فرش سبز مکان مناسبی برای استراحت بخصوص در تابستانهای گرم می باشد.
