نوع خاک چیست؟
میزان آبی که خاک در خود نگه میدارد نوع خاک را مشخص مینماید. به طور کلی خاکها را به 3 دسته تقسیم مینمایند: شن و ماسهای، گلدانی و رُس.
بین ذرات خاکهای شن و ماسهای، هوای فراوانی وجود دارد. این هوا سبب میشود آب به سرعت درون خاک حرکت نماید و در نتیجه خاک سریعتر خشک خواهد شد.
خاک رُس، برعکس خاک شن و ماسهای عمل میکند. هوای بسیار کمی در منافذ این خاک وجود دارد و در نتیجه آب به سختی از آن خارج میشود. این نوع خاک آب را به کندی جذب میکند اما به محض اینکه مرطوب شد، رطوبت را تا زمان زیادی در خود نگه میدارد.
ویژگیهای خاک گلدانی، بین خاک رس و خاک ماسهای است. آب را به خوبی جذب میکند و با سرعت متوسطی رطوبت را از دست میدهد.
بدون در نظر گرفتن نوع خاک، برای حفظ رطوبت آن باید از کودهای ارگانیک استفاده نمایید. مواد معدنی موجود در کود ارگانیک موجب افزایش قابلیت خاک برای حفظ رطوبت میشود. به خاطر داشته باشید که به خاکهای غنیتر و ارگانیک بیشتر آب دهید. ولی به دلیل قابلیت نگهداری رطوبت در این خاکها، فاصلههای بین نوبتهای آبیاری طولانیتر خواهد بود.
خاک را بیش از اندازه مرطوب نکنید
زمانی که گیاهان را بیش از اندازه آبیاری نمایید، آسیب میبینند. این آسیب شدیدتر از میزان مختصری پژمردگی به دلیل گرمای هوا خواهد بود. گیاهی که در طی روز مقداری گرما دیده باشد اغلب با خنک شدن هوا در پایان روز بهبود مییابد. اما گیاهی که در پایان روز یا در ابتدای روز بعد هنوز پژمرده باشد، به سرعت به آبیاری نیاز دارد. (این آسیبها در گیاهانی با برگهای روغنی مانند کلم، پیاز یا سیر کمتر از گیاهانی مانند نخود سبز، کاهو و اسفناج نمایان میشود؛ بنابراین آبیاری این نوع گیاهان باید با دقتتر انجام شود.) 7 نشانه آبیاری بیش از حد گیاهان را بخوانید.
گیاهانی که از آبیاری بیش از حد آسیب میبینند، برگهایی کوچکتر از گیاهان معمولی دارند. لبههای این گیاهان ممکن است به رنگ قهوهای درآیند و گلها یا میوههای این نوع گیاهان، دیرتر بهوجود میآیند یا از گیاه میفتند. افزون بر آن کیفیت محصول این نوع گیاهان پایینتر میآید.
چه زمانی آبیاری گیاهان ضروری است؟
رطوبت خاک برای جوانه زدن بذرها و رشد نهال ضروری است. برای کاشت نهالها و گیاهان جوان، غروبها و روزهای ابری را انتخاب نمایید.
پس از اینکه دوران نهال بودن گیاه به پایان رسید، زمان آبیاری گیاه به نوع آن بستگی دارد. برای نمونه گیاه ذرت پس از تشکیل کاکل ذرت و نخهای ابریشمی آن به آبیاری فراوانی نیاز دارد. گوجه فرنگی، خیار و کدو سبز زمانی که گل میدهند و میوههای آنها شروع به رشد مینمایند، همواره به آب نیاز دارند.
در مقابل برای پرورش گیاهانی مانند صیفیجات در زمانهایی باید آبیاری را قطع نمایید یا کاهش دهید. در این نوع محصولات، قطع آبیاری 7 تا 10 روز قبل از برداشت محصول، موجب افزایش کیفیت آن خواهد شد. در مورد پیاز نیز زمانی که رشد آن کامل شود باید آبیاری را قطع کرد. در اینصورت ماندگاری و کیفیت پیاز بیشتر خواهد شد.
نکتهای که باید به خاطر بسپارید این است که اگر مجبور به محدود کردن آبیاری هستید؛ گیاهان خاصی در مقابل این محدودیت بهتر دوام میآورند. خربزه به خاطر عمیق بودن ریشهاش در مقابل کم آبی مقاوم است؛ همینطور چغندر و مارچوبه. گوجه فرنگی در مقابل این محدودیت مقاومت متوسطی دارد. اما کلم، توت فرنگی، خیار، کدو و فلفلها در مقابل کم آبی بسیار آسیب پذیرند.
چه زمانی را برای آبیاری انتخاب کنیم؟
صبحها و غروبها زمانهای مناسبی برای آبیاری گیاهان هستند. در مقابل نباید زمانی از روز را برای آبیاری انتخاب کنید که به دلیل گرمی هوا، آب به سرعت تبخیر شده و هدر میرود.
اگر در منطقه آب و هوایی مرطوب زراعت میکنید یا گیاهانی کاشتهاید که مستعد آفات برگی هستند، صبحها را برای آبیاری انتخاب نمایید؛ اگر در بعد از ظهر آنها را آبیاری نمایید، گیاه و خاک، بیشتر زمان شب را مرطوب میمانند و این موجب پیشرفت آفات خواهد شد. به خصوص اگر از روشهای آبیاری استفاده میکنید که در آنها برگهای گیاه مستقیم در معرض آب قرار دارند.
در صورتی آبیاری در شب باید انجام شود که:
1- در زمین زراعیتان آفت وجود نداشته باشد.
2- در ناحیه آب و هوای خشک قرار داشته باشید.
3- از نوعی آبیاری استفاده میکنید که در آن آب تنها با خاک در تماس است و نه با برگهای گیاهان.
روش آبیاری: چقدر به گلدان آب بدهیم؟
گلدانهایی که بیرون از خانه قرار دارند، بیشتر از گلدانهای داخل خانه به آب نیاز دارند. علت آن دمای بالاتر، نور آفتاب و باد است که خاک را به سرعت خشک میکند.
میزان و تناوب آبیاری گیاهان
بهترین راهنما برای تناوب آبیاری، توجه به میزان آب باقیمانده در خاک است. زمانی که نیمی از آب موجود در خاک از بین رفته باشد، باید گیاهان را آبیاری نمود. برای اندازه گیری میزان آب موجود در خاک، باید خاک را به عمق 10 تا 30 سانتی متر بِکنید و یک مشت از آن را در دستانتان به شکل گلوله فشرده ساخته و میزان رطوبت آن را بسنجید.
اگر خاک ماسهای باشد، نمونهایی که از آن برداشتهاید باید کمی به هم چسبیده باشد یا با فشار گلولهای به نسبت شل را تشکیل دهد؛ در غیر اینصورت زمان آبیاری آن فرا رسیده است.
برای خاک گلدانی، نمونه خاک فشرده شده باید شل باشد. اگر خاک خشک به نظر برسد و نتوان آن را به شکل گلوله درآورد، زمان آبیاری است.
با نمونه خاک رس باید بتوانید به راحتی گلوله درست نمایید. حتی اگر برای شکل گرفتن گلوله به فشار کمی نیاز باشد، باید آبیاری را شروع نمایید.
ولی چه مقدار آبیاری مورد نیاز گیاهان است؟ همواره خاک را تا عمق 30 سانتیمتری مرطوب نمایید. در غیر اینصورت ریشه گیاه در عمق 10سانتیمتری خاک باقی خواهد ماند و این اتفاق موجب آسیب پذیری بیشتر گیاه در مواجهه با آبیاری بیش از حد خواهد شد. مرطوب نگه داشتن خاک بهصورت عمیق، رشد بیشتر ریشه را در پی خواهد داشت و مقاومت گیاه را در مقابل کم آبی بالا خواهد برد.
نکات مهم برای آب دهی گلدانهای بیرونی
گلدانهایی که بیرون از خانه قرار دارند، بیشتر از گلدانهای داخل خانه به آب نیاز دارند. علت آن دمای بالاتر، نور آفتاب و باد است که خاک را به سرعت خشک میکند. این توصیه ها به شما کمک میکند گیاهان گلدانی تان را بهتر آب بدهید:
– از گلدانهای براق و لعاب دار استفاده کنید تا مانع از تبخیر رطوبت خاک شود. همچنین میتوانید گلدان سفالی تان را در داخل ظرف دیگری قرار دهید.
– یک لایه مالچ یا سنگ ریزه بر روی سطح خاک بپاشید تا سرعت از دست دادن رطوبت را کاهش دهد.
– از سیستم آبیاری قطره ای برای آب دادن به گلدانهای بیرونی استفاده کنید. با این کار آب دهی کاملا آهسته و یکنواخت بوده و خاک پیش از این که رطوبت از ته گلدان خارج شود، میتواند آن را جذب کند.
– اوایل صبح یا اوایل شب که دما خنک تر است و آفتاب مستقیما رطوبت خاک را تبخیر نمیکند، به گیاه آب بدهید که آب جذب ریشه شود.
۱۰ نکته مفید برای آبیاری صحیح گیاهان
۱۰ نکته مفید برای آبیاری صحیح گیاهان : آب یکی از نیازهای حیاتی و ضروری برای بقای گیاهان میباشد. ولی آبیاری نا صحیح نیز میتواند به گیاه آسیب برساند. پس با اجرای چند نکته کوچک در هنگام آبیاری گیاهانی سالم و شاداب داشته باشیم.
۱٫ از آبیاری گیاهان و گلها با آب سرد خودداری کنید.
۲٫ بهترین زمان در زمستان و فصل سرد برای آبیاری صبح میباشد.
۳٫ از آب کلردار برای آبیاری استفاده نکنید و اجازه بدهید آب لوله کشی چند ساعتی راکد بماند و سپس آبیاری کنید. همچنین میتوانید از آب جوشیده سرد شده برای آبیاری استفاده کنید.
۴٫ در زیر نور آفتاب آبیاری نکنید. این کار باعث ایجاد لک و سوختگی در گیاهان میشود.
۵٫ هیچگاه شلنگ را با فشار آب زیاد در پای گیاهی قرار ندهید. زیرا با این کار خاک در اطراف پایه گیاه کنار رفته و ممکن است ریشه نیز آسیب ببیند.
۶٫ آبیاری گیاهان باغچه و حتی گلها و گیاهان داخل آپارتمان نیز با شرایط آبوهوای فصل رابطه مستقیمی دارد. به عنوان مثال همان طور که پیش از اینن نیز اشاره شده است، آبیاری در فصل تابستان در طول ساعات گرم روز و در زیر تابش شدید آفتاب کاری ناصحیح است.
۷٫ هر گیاهی نیاز آبی متفاوتی دارد پس مقدار نیاز آب گیاه خودتان را بدانید و بر طبق آن آبیاری کنید.
۸٫ آب باران و یا ریختن یک قاشق سرکه سفید در بیست لیتر آب برای آبیاری کاکتوسها بسیار مفید میباشد.
۹٫ حتماً باید کف گلدان دارای منافذی برای خروج آب باشد زیرا جمع شدن آب در کف گلدان باعث پوسیدگی ریشه و از بین رفتن گیاه میشود. بخصوص در گیاهان گوشتی مانند ساکولنت ها و کاکتوسها.
۱۰٫ منابع آب در دنیا بسیار کم و محدود میباشد موقع آبیاری گیاهان از هدر رفتن آن جلوگیری کنیم.
