فضای سبز اندک اندک معنا ،مفهوم و ارزش واقعی خود را که مترادف با زندگی ،حیات،تنفس،پاکیزگی و بهداشت محیط ،زیبایی و طراوت و آرام کننده روح و روان ،پاکیزه کننده هوا است را به ما نشان می دهد.بخصوص با توسعه ی سریع تکنولوژی و صنعت ، مهاجرت مهار نشده ،رشد سریع و بی رویه شهر ها و حاشیه نشینی که تخریب سریع و وحشتناک فضای سبز داخل و اطراف شهر ها را به همراه داشته است.
فضای سبز با هدف نزدیک شدن به نیاز شما برای ایجاد فضای صمیمی سرشار از رنگ و احساس با هدف خاص با ارائه راه حل های به ظاهر فنی و زیبا شناختی و معیارهای با کیفیت همراه با ایده های خوب ، محلی برای استراحت و تفریح و سرگرمی و عاملی جهت جلوگیری از آلودگی محیط زیست و مبارزه با سرو صدا با در نظر داشتن حفظ منابع طبیعی و محیط زیست ایجاد می شود.
. فلسفه و معماری فضای سبز از زمان بسیار قدیم مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است . کارشناسی ارشد طراحی منظر، نه تنها به قوانین طبیعت پایبند است ، بلکه تلاش برای پیاده سازی روش ساخت باغ با اصول اساسی فلسفه ی زندگی مردم را در نظر گرفته است. که سبک های مختلف طراحی چشم انداز بازتابی از دوره های خاصی از زندگی و معماری باغ، همراه با جنبه های مذهبی و ملی از زندگی مردم نسبت به هماهنگی و طبیعت در آن دیده می شود.
در سالهای اخیر با توجه به نیاز جوامع و نوع تفریحات و میزان امکانات در گذشته و آینده باهم متفاوت می باشد ، امروزه مسئولیت ایجاد فضای سبز برعهده دو گروه 1 – طراحان و برنامه ریز ها و 2 – افرادی که طرح را اجرا و نگهداری می کنند تقسیم بندی می شوند.
طراحان بایستی نیازهای روحی ، جسمی و اجتماعی سنین مختلف مردم هر منطقه را بدرستی شناخته و بعد از آن اقدام به طراحی کنند که برای رفع نیاز همه اقشار جامعه چهار هدف کلی را دنبال کنند.
1 – ایجاد فضای سبز بمنظور بهسازی محیط زیست
با افزایش جمعیت و توسعه شهرها لزوم احداث فضای سبز احساس می شود اثرات ایجاد فضای سبز بصورت کاهش آلودگی صوتی ، تصفیه هوا ، کاستن گرد و غبار ، افزایش رطوبت هوا ، ایجاد سایه ، جلوگیری از فرسایش خاک
2 – احداث فضای برای بازی کودکان
در سیستم آپارتمان نشینی کودکان معمولا” مکان مناسبی برای بازی ندارند لذا نیازمند مکانی برای دویدن ، بازی کردن یا حتی فریاد زدن دارند
3 – مکانی برای آموختن
جنبه های آموزشی فضای سبز به اندازه موارد تفریحی و زیست محیطی آن اهمیت دارد معمولا” در پارکها فرهنگسرا تمام این امکانات را تعبیه می کند. ارائه دانش مبتنی بر گیاه (باغ گیاه شناسی ) یا جانوری (حیات وحش)
4 – پارک و باغ های تاریخی : بمنظور خدمت به منافع فرهنگی و تاریخی است ، که متناسب با جامعه ،منطقه یا ملیت معمولا” اشیاء و ویژگی های آنها را با حفظ آثار مکشوفه از دیگر اهداف خدمت به منافع آموزشی و پروش می باشد
5 – گرد هم آوردن افراد همه جامعه
در زندگی ماشینی امروز مردم را از هم جدا و دور کرده است فضاهای سبز مکانهای مناسبی برای گرد هم آوردن افراد جامعه و آشنا شدن و تبادل احساسات است و این امر برای تعادل روانی هر جامعه ضروری می باشد.
6 – پارک و باغ های ملی : حفظ ویژگی های قابل توجه از یک کشور که از سوی دولت تامین مالی می شود ،بعنوان مراکز گردشگری بمنظور حفظ اصل گستره وسیعی از خاک که در آن جانوران ، گیاهان و محیط طبیعی به طور کلی حفظ شده است
مزایای استفاده از رنگ سبز در کیفیت زندگی، سلامت، اقتصاد، طبیعت و محیط زیست تاثیر گذار می باشد.
کاربرد زیبایی فضای سبز،با الوان و فرم های مختلف تاثیر گذار بر روح و روان انسان ها می باشد.
عوامل موثر در حفظ و توسعه فضای سبز
الف : عوامل دولتی : اقتصاد
کیفیت فضاهای سبز در اطراف شهر به طور مستقیم و غیر مستقیم تاثیر مثبتی بر اقتصاد جامعه است. ساخت و ساز و مدیریت پارک های سبز و عمومی به معنای افزیش ارزش ملک است. همچنین کمک می کند تا ساکنان در شهرداری برای حفظ و یا جذب ساکنان جدید ، نیروی انسانی بیشتری را جهت همکاری استخدام کند.
طبیعت و محیط زیست
پارکها و فضای سبز مکان های که در آن طبیعت به عنوان یک لنگرگاه برای تنوع زیستی در محیط شهری بسیار مهم. برای شهروند شهری است.
عوامل اجتماعی فضای سبز
. اثر مثبت سبز در سلامت به طور کلی شناخته شده است. . سبز را تشویق به ورزش: آهسته دویدن، پیاده روی … رنگ سبز بر سلامت روان نیز تاثیر می گذارد ، این امر می تواند تاثیر بسیار مثبتی بر غلظت مربوط به استرس و اختلال خواب است.
گیاهان. سبز نیز صدای مزاحم، مانند سر و صدا و آلودگی هوا راکاهش می دهند .
پشنهادات برای نگهداری از فضای سبز
1.پیش بینی اراضی لازم برای فضای سبز که در نظر گرفتن این فضاها بایستی متناسب با نرخ رشد جمعیت در چندین سال آینده باشد.
2.حفظ باغات قدیمی و جدید در داخل و اطراف شهر ها و جلوگیری از تفکیک و قطعه بندی آن و تبدیل تدریجی آن به پارک متناسب با امکانات
3.تجدید نظر نمودن در قطعه بندی اراضی در نظر گرفته شده برای ساختمان
4.یکسویه نمودن امکان تغییر کاربری فضای سبز به سود سایر کاربری ها
5.منوط و مشروط نمودن صدور جواز ساختمان و ارائه پایان کار ،ساختمان منازل،ادارات،مدارس و…به لزوم رعایت و اجرای درصدی تعیین شده برای فضای سبز
6.حفظ اراضی بایر و موات در سطح شهر
7.تخریب قسمتی از بافت های قدیمی و نا مناسب و خانه های مخروبه در سطح شهر
8.جلوگیری از توسعه بی رویه شهر و حاشیه نشینی
9.احیای چشمه ها ،قنوات،چاه ها و استفاده از آب رود خانه ها
10.تامین نیروی انسانی ،ماشین آلات ،امکانات و اعتبارات لازم و کار ساز
فضای سبز با کاربرد های گوناگون خود ،نقش در کنترل و تثبیت خاک و ممانعت از جاری شدن آبهای هرز و تشکیل سیلابها،کنترل و کاهش صداهای نا هنجار و گوش خراش وسایل نقلیه ،کارخانجات و کارگاه های مختلف،پاکیزه سازی و رفع آلودگی هوا از طریق جذب انیدرید کربنیک آلوده کننده هوا و آزاد سازی اکسیژن برای حیات انسان و با تزریق هوای تمیز به داخل هوای آلوده از سنگینی آن می کاهد.
انواع فضای سبز
1 -فضای سبز عمومی: افزایش شهرنشینی اهمیت پارکها و گیاهان سبز را در فضاهای عمومی به طور چشمگیری افزایش داده است
رایجترین شکل فضای سبز در کشور ما می باشد. فضای سبز دولتی که با سرمایه و امکانات دولت شکل می گیرد.
فضای سبز عمومی ضرورتی برای تضمین راه لذت بخش تفریح و سرگرمی ما می باشد. علاوه بر این، فضاهای سبز عمومی تنها یک محل ملاقات برای مردم است. برای کودکان و جوانان عمده فضاهای سبز عمومی مکانی جهت بازی ها و مناطق ورزش است. فضاهای. سبز ایجاد فرصتی برای طبیعت و آموزش زیست محیطی است.
2-فضای سبز خصوصی:آنچه به عنوان باغ از قدیم نزد آدمی مطرح بوده است علاوه بر اینکه محل تولید به شمار می آمد ،به عنوان فضای سبز خصوصی هم تلقی می شود
3 – فضای سبز در خانه: شامل فضای خارجی و داخلی ساختمان است.
در فضای خارج ساختمان از آماده سازی بستر و فونداسیون زهکشی،سیستم دفع آب و… شروع می شود و به عملیات طراحی فضای زیست محیطی منجر می شود که این طراحی باید با توجه به ساختمان و فضای باز و طبیعت انجام شود.
4. فضای سبز داخل شهری
- در کنار خیابان
- در میادین و بلوار ها
- پارک ها ی داخل شهری
- فضای سبز حومه شهری
- فضای سبز به صورت پارک جنگلی مصنوعی
- فضای سبز باغات و بیشه های خصوصی
6- فضای سبز خارج شهری
گیاهان سبز یکی از مهم ترین عوامل در ایجاد فضای سبز و شکل گیری چشم انداز می باشند. استفاده عملی از گیاهان متناسب با کاربرد آنها به چهار دسته تقسیم بندی می شود.
کاربرد گیاهان در معماری
– با کمک گیاهان می توان مسیر و جهت حرکت افراد را کنترل کرد .
– از گیاهان برای جدا کردن دو قطعه زمین یا تقسیم فضاهای بزرگ استفاده می شود .
– ایجاد حفاظ با کنترل دید ناظر
– کنترل و ایجاد محوطه خصوصی
کاربرد مهندسی گیاهان
گیاهان علاوه بر زیبایی در برطرف کردن مشکلات نظیر آلودگی هوا ، آلودگی صوتی ، محافظت خاک بکار می روند.
– کنترل فرسایش و تثبیت خاک
– کنترل صدا
– کنترل آلودگی هوا
– کنترل انعکاس نور های مزاحم
کاربرد گیاهان در کنترل اقلیم
نور خورشید مهم ترین عامل موثر بر اقلیم است که با کاشت گیاهان مختلف قابل کنترل است ، جریان هوا و باد از طریق گیاهان کنترل می شود که در این رابطه ارتفاع گیاه مهمترین عامل تعیین کننده میزان حفاظت است.
کاربرد زیبایی گیاهان
درختان از عناصر مهم در فضای سبز عمومی است. با این حال، اغلب درختان از فضای عمومی ناپدید می شوند. که می توان با بخش از اندامهای مختلف گیاهان زیبایی خاصی مانند تنوع برگها ، ساقه ها ، شکل و رنگ و گل و میوه به فضا القا کرد. درختان و درختچه ها به مدت طولانی زندگی می کردند،
بنابراین خاک مربوط به کاشت گیاهان باید با دقت تهیه شود، عمق کاشت چاله ها برای درختان در وسط باید 70 سانتی متر، و بوته 50 سانتی متر می باشد ، کاشت درختان و درختچه ها در طول سال می تواند انجام شود، شایع ترین کاشت و پیوند در پاییز آغاز از آغاز سقوط برگ قبل از مقاوم شدن آن در برابر یخ زدگی است . کاشت به موقع، یک بقا، عملکرد خوب به همراه دارد. مدت زمان فصل بهار کاشت از یک تا چهار هفته متغیر است.
. در تابستان نشاء گیاهان برای اطمینان از طول عمر، متناسب با حفظ ظاهر سالم از گیاهان در حفظ حداکثر ممکن از سیستم ریشه و مراقبت از گیاهان کاشته شده است بسیار کوچکتر در مقایسه با دوره های دیگر است
– برای فضای سبز گیاهان حساس را انتخاب نکنید!
بهتر است اگر وقت کافی ندارید از پرورش گیاهان حساس خودداری کنید. اگر در حیاط یا محوطه خود از این دست گیاهان دارید آنها را حذف کرده و یا حداقل موقعیت مکانیشان را عوض نمایید و آنها را به محلی منتقل کنید که بتوانند رشد بهتری داشته باشند. جالب است بدانید که بیشترین مشکلات باغبانی را همین گیاهان حساس ایجاد میکنند و شما را نیز خسته میگردانند، پس اگر گیاهان مشکلساز حیاطتان را میشناسید آنها را حذف نمایید.
طراحی فضای سبز
2- در نگهداری فضای سبز یادتان نرود گیاهان رشد میکنند!
برای بسیاری از ما پیش آمده که گاهی به خاطر زیبایی ابتدایی یک گیاه، آن را انتخاب کردیم و در حیاط یا محوطه کاشتهایم، اما چند سال بعد از این کار پشیمان شدهایم؛ چون به میزان رشدش در آینده بیتوجهی کردیم و حالا هم مجبور هستیم ساعتهای زیادی را صرف هرس کردن شاخ و برگ اضافی آنها نماییم تا در موقعیت مکانیشان جای بگیرند.
نگهداری فضای سبز
یادتان باشد گیاهان برای میزان رشدشان از شما نظر نمیخواهند و اگر قرار باشد بیست متر رشد کنند، این کار را میکنند! برای جلوگیری از هرسهای طولانیمدت و زیباتر شدن حیاط یا محوطه باید در هنگام انتخاب گیاه به ارتفاع بالغ آنها توجه کنید. مطمئن باشید وقتی گیاهان بهطور طبیعی رشد میکنند، زیباتر و سالمتر خواهند بود.
گیاهان در طراحی فضای سبز
3- برای حیاط و باغچه، محصولات خوراکی هیجانانگیز هستند!
محصولات خوراکی پرورش دهید! پرورش گیاهان مثمر و خوراکی مزایای متعددی دارد که در مطالب قبلی مفصلتر در این مورد صحبت کردیم. گیاهانی بکارید که بهسادگی در منطقه شما رشد میکنند و برداشت محصول آنها راحت، کمهزینه و بدون اتلاف وقت، امکانپذیر است. با پرورش گیاهان خوراکی هم میتوانید به اقتصاد خانواده کمک کنید و هم از خوردن محصولات پرورشی خود هیجانزده شوید و لذت ببرید.
اصول نگهداری فضای سبز
4- اصول نگهداری فضای سبز: مواد شیمیایی خطرناک هستند!
بسیاری از ما نمیدانیم که حشرهکشهای سمی، علفکشها و کودهای شیمیایی تا چه اندازه برای خود و فرزندانمان خطرناک هستند و چه آسیبی به محیطزیستمان میزنند. بهتر است همه این مواد را در یک جعبه گذاشته و آنها را به مرکز جمعآوری پسماندهای خطرناک منطقه تحویل دهید.
ابزار باغبانی در نگهداری فضای سبز
5- برای نگهداری باغچه ابزارهای دستی بخرید!
اگر حیاط کوچکی دارید بهتر است دستگاههای برقی را با ابزار دستی عوض کنید. از فروشگاهها ابزارهای دستی باکیفیت و بادوام تهیه کنید، پشیمان نخواهید شد! دستگاههای برقی از نظر اقتصادی برای حیاط کوچک شما گزینه مناسبی نیستند. توجه داشته باشید که برای خرید آنها و همچنین نگهداری، تنظیم، تعمیر و تأمین سوخت موردنیازشان باید هزینههای سنگین پرداخت کنید. علاوه بر آن باید به این نکته نیز اشاره کرد که استفاده از سوختهای فسیلی به محیطزیست آسیب وارد میکند.
نگهداری فضای سبز
6- اصول نگهداری فضای سبز: سیستم آبیاریتان را چک کنید.
علاوه بر اینکه داشتن یک سیستم آبیاری سالم و تنظیمشده از هدر رفتن آب جلوگیری میکند، مانع هدر رفتن پول شما هم میشود. بهتر است بهطور منظم سیستم آبیاریتان را تنظیم کنید و از سالم بودن آبفشانهایتان اطمینان حاصل نمایید. آبفشانهای معیوب باعث هدر رفتن آب و کارایی نامناسب آنها میشوند. در مورد تنظیم این وسیله نیز اگر وقت و حوصله کافی ندارید به شما پیشنهاد میکنیم که از یک دستگاه کنترل هوشمند آبیاری استفاده نمایید. این دستگاه از ایستگاههای هواشناسی، اطلاعات لازم درباره وضعیت آبوهوا را میگیرد و نیازی به تنظیم هم ندارد. نصب و راهاندازی این دستگاه بسیار ساده است، فقط کافی است اطلاعات مربوط به نوع خاک و گیاهانتان را وارد کنید و با خیال راحت وظیفه آبیاری را به آن بسپارید. با استفاده از این دستگاه بین 25% تا 50% در مصرف آب صرفهجویی نمایید.