این گیاهان، جوانه انتهایی پر رشدی دارند که عامل رشد خطی یا طولی گیاه است و بالاروندگی آن بدون اتکا به پایه و قیم امکان پذیر نیست. این گیاهان به شکل درختچه رشد نمی کنند و به خاطر آن که انعطاف پذیر هستند می توان طوری گیاه را هدایت کرد که نرده، داربست، دیوار یا حتی تنه درختان را بپوشاند.
گل پوتوس Pothos
شکل ظاهری : گل رونده پوتوس دارای برگ هایی از رنگ سبز تا ابلق با لکههای زرد و سفید تغییر میکند. ارزانقیمت و کمتوقع است و رطوبت کم را تحمل میکند.
نور : نیمسایه و غیر مستقیم/ رنگ ابلق نور بیشتری میخواهد.
دما : زمستان 16 درجه و تابستان 24 درجه سانتیگراد
آبیاری : تابستان 4 روز یکبار و زمستان هفتهای یکبار، خاک گلدان بین 2 آبیاری خشک شود./ غبارپاشی 3،2 روز یکبار انجام شود.
تغذیه: کوددهی محلول در آب هر ماه طبق دستور و نصف میزان توصیه شده
خاک: سبک و لیمونی
تکثیر: قلمه ساقه از اواخر بهار تا اواسط تابستان
پوتوس نیز از گیاهان ارزانقیمت بوده که بهسادگی میتوانید آن را تهیه کنید. این گیاه سبز تا ابلق دارای برگهایی با لکههای زردرنگ بوده و از دسته گیاهان کمتوقع با مقاومت در برابر رطوبت کم است. پوتوس در طول روز نیاز به نیمسایه و نوری غیرمستقیم داشته که برگهای ابلق آن به نور بیشتری نیازمند هستند. دمای موردنیاز این گیاه در زمستان ۱۶ درجه و تابستان ۲۴ درجه سانتیگراد است.
گل پاپیتال English Ivy
شکل ظاهری: این نوع از گیاهان برگهای سبز یا ابلق دارند و ارزانقیمت هستند.
نور: نور کامل و غیرمستقیم/ واریتههای ابلق به نور بیشتری نیاز دارند.
دما: در زمستان 8 درجه و در تابستان 18 درجه سانتیگراد/ در هوای گرمتر از حد معمول، غبارپاشی شود.
آبیاری: تابستان 2 بار در هفته با غبارپاشی هر روزه و زمستان یکبار در هفته
تغذیه: کوددهی محلول در آب هر 2 هفته
خاک: خاک کمپوست لیمونی و پیت
تکثیر: قلمه ساقه در بهار و تابستان
گیاه پاپیتال دارای انواع مختلفی است ، رنگ برگها از سبز تیره تا سبز مایل به خاکستری یا برگهای سبز و زرد( ابلق) با توجه به نوع گیاه تغییر میکند.
این گیاه با محیطهای مختلف سازگاری بسیاری دارد و با درجه حرارت بالا و پایین یا نور کم و زیا میتواند به راحتی رشد کند و به زیست خود ادامه دهد. پاپیتالهایی که برگهای ابلق دارند نسبت به سرما و بادهای شدید مقاومتر میباشند. اگر این گیاه را در کنار یک مانع عمودی قرار دهید به سمت بالا رشد میکند و بالا میرود. اگر این مانع عمودی درخت باشد لازم است از بالا رفتن بیش از حد آن جلوگیری کرد چون باعث خشک شدن درخت میشود. رشد گیاه پاپیتال در ابتدا کند میباشد همچنین رشد این گیاه با برگهای ابلق آهستهتر است نسبت به برگهای سبز. گیاه پاپیتال در زمستان بهتر است در محیطهایی مثل گلخانه نگهداری شود چون سرمای شدید باعث از بین رفتن این گیاه میشود. گیاه پاپیتال نیازمند نور فراوان است اما در معرض مستقیم اشعه های آفتاب آسیب میبیند و برگ های آن بی رنگ می شود. گیاه پاپیتال در فصل تابستان نیاز به آبیاری هفته ای دوبار و در زمستان هفته ای یک بار را دارد.
انجیر چسب creeping fig
نام علمی: Ficus Pumila
نور مناسب: محیط روشن و به دور از نور مستقیم خورشید
تکثیر: قلمه خشبی یا خوابانیدن ساقه
خاک مناسب: خاک جنگلی یا مخلوطی از خاک برگ، خاک معمولی و ماسه
انجیر چسب (CREEPING FIG) که به نام های دیگری چون انجیر خزنده، انجیر بالارونده، انجیر پاکوتاه، فیکوس چسبنده، فیکوس بالارونده و فیکوس پومیلا (Ficus Pumila) نیز شناخته می شود، گیاهی همیشه سبز و خزنده و بالارونده است که به شرق آسیا تعلق دارد.
این گیاه یک گونه از گیاهان پیچک است که به طور طبیعی در محیط های باز با تکیه بر چیزهای دیگر بالا می رود و رشد سریعی دارد. انجیر چسب به خاطر چشم انداز زیبا و مردم پسندی که دارد از آن به عنوان گیاه تزئینی یا گیاه خانگی و پوشش نماهای بدمنظره استفاده می کنند. البته این گیاه ویژگی تهاجمی و پوششی دارد و قابلیت پوشش سطوح عمودی و افقی را دارد به همین دلیل باید مراقب رشد آن باشید که به ساختمان آسیب وارد نکند.
انجیر چسب به محیط روشن اما سایه علاقه دارد و در آب و هوای گرم بهتر رشد می کند، البته به سرمای سبک مقاوم است. برگهای آن به شکل قلب و سبز رنگ است، نگهداری از این گیاه خیلی سخت نیست و کمتر اتفاقی می تواند جلوی رشد آن را بگیرد، اما به چند هرس در طول سال نیاز دارد.
گیاه موچسب Chestnut Vine
شکل ظاهری: گیاه موچسب،ساقههای فنرمانند زیبایی دارد. آبیاری بیش از اندازه باعث پوسیدگی ریشهها میشود.
نور: تابستان نیمسایه و زمستان نور کامل
دما: زمستان 10 درجه و تابستان درجه حرارت طبیعی اتاق/ حرارت بالا غبارپاشی نیاز دارد.
آبیاری: تابستان 2 بار در هفته و زمستان 10 روز یکبار و خاک گلدان بین 2 آبیاری خشک شود. غبارپاشی را 2 بار در هفته در تابستان و در زمستان 2 هفته یکبار انجام دهید.
تغذیه: در فصل رشد هر 10 روز یکبار با کود شیمیایی مخصوص گیاهان زینتی طبق دستورالعمل
خاک: لیمونی و خاکبرگ و زهکش مناسب
تکثیر: قلمه ساقه در بهار
گیاه موچسب دارای ظاهری با ساقههای فنر مانند زیبایی است که در تابستان به نیمسایه و در زمستان به نور کامل نیاز دارد. این گیاه اگر بیشازاندازه آبیاری شود، ریشههایش دچار پوسیدگی شده و نابودی گیاه را در بر خواهد داشت،
گل ساعتی Passion Flower
شکل ظاهری: از جمله گل های رونده دیواری می توان گلهای ساعتی را نام برد که این گل در اوایل تابستان ظاهر میشود و تا اواسط پاییز گل دارد.
نور: زیاد و آفتاب کامل/ در نور کم گل نمیدهد.
دما: بهار و تابستان 24 درجه و پاییز و زمستان 15 درجه سانتیگراد
آبیاری: تابستان آبیاری 2 روز یکبار و زمستان زمان خشکی خاک (هر 10 روز یکبار)/ غبارپاشی در تابستان 2 تا 3 بار در هفته
تغذیه: بهار و تابستان کود محلول در آب هر هفته نصف میزان توصیه شده فروشنده
تکثیر: قلمه چوب نرم در تابستان، کاشت بذر
پیچ ساعتی (Passion flower ) یا پنگانو گیاهی بالارونده، زینتی و چند ساله است که بومی برزیل،آرژانتین، پاراگوئه و اروگوئه است. این گیاه بالا رونده همیشه سبز به قیم احتیاج دارد، گل های درشت، معطر و زیبای این گیاه گلدار دارای شهد فراوانی است و به رنگ سفید، آبی، ارغوانی و بنفش می باشد.
این گل زینتی در ماه های گرم سال گل می دهد و عمر گل ها یک تا دو روز است؛ به خاطر اینکه گلبرگ ها، پرچم و مادگی آن شبیه به شماره و عقربه ساعت می باشد، بدین نام معروف شده است.
گل ساعتی رونده از گیاهان بالا رونده همیشه سبز است که از آن برای سر درب منازل، روی نرده ها و سایبان ها استفاده می کنند. البته پیچ ساعتی یک نوع گل رونده آپارتمانی هم هست و می توان آن را در گلدان قرار داد به شرطی که زود به زود آن را هرس کرد و در بهار گلدان را با یک اندازه بزرگتر عوض کرد.
پیچ ساعتی یا پشن فروت، از گیاهان رونده سریع الرشد است که ساقه های علفی یا چوبی بلند آن توسط پیچک هایی که در خود دارند، به دور درخت می پیچند و بین ۴ تا ۹ متر بالا می روند. ساقه های این گیاه رونده همیشه سبز، به شکل صاف یا کرکدار است، میوه های بیضی شکل و آبدار آن نیز در ابتدا سبز رنگ و سپس نارنجی می شوند و قابل خوردن هستند و محبوب ترین میوه بین بومیان آمریکای جنوبی می باشند.
گیاه سیسوس Kangroo Vine
شکل ظاهری: این گیاه بالا رونده دارای برگهای براق، مقاوم به سایه است.
نور: فراوان و غیر مستقیم و نزدیک پنجره
دما: زمستان 15 درجه و تابستان 20 درجه سانتیگراد، دمای بالاتر غبارپاشی نیاز دارد.
آبیاری: خاک گلدان بین 2 آبیاری خشک شود؛ در تابستان هفتهای 2 بار و در زمستان هر 2 هفته یکبار/ غبارپاشی در شرایط مناسب هفتهای یکبار
تغذیه: کود محلول در آب مخصوص گیاهان زینتی هر 2 هفته یکبار
خاک: مخلوط خاک باغچه و خاکبرگ
تکثیر: قلمه ساقه در تابستان
سیسوس Kangroo Vine یا پیچ کانگورو یک گیاه بالا رونده همیشه سبز است که دارای ۳۵۰ گونه مختلف می باشد و گونه Cissus Antarctica رایج ترین نوع آن است که به شکل بوته ایست که با استفاده از پیچک هایش رشد می کند. Cissus discolor گونه دیگری از سیسوس است که باید در دمای ثابت ۲۰ درجه نگهداری شود، تقریبا همیشه سبز است و می توان از یک سبد آویزان کرد.
سیسوس ساقه ای گوشتی، برگ هایی سبز و براق به شکل تخم مرغ با لبه های دندانه دار تیز دارد، ارتفاع گیاه به ۵ تا ۶ متر می رسد. قادر به گلدهی است و اگر دمای اتاق ثابت باشد میوه های کوچک و آبی رنگی می دهد.
این گیاه بومی استرالیا است و برخی گونه های آن رونده و برخی تخت هستند و علاوه بر آن که یک گیاه آپارتمانی است برای سایبان، فنس، آلاچیق، آلونک، روی ساختمان و سر در منازل هم مناسب است؛ از سیسوس و عشقه می توان برای پوشاندن دیوار استفاده کرد. نور مستقیم آفتاب و خاک خیس دو عامل مهمی است که باعث از بین رفتن گیاه می شود.
سیسوس گیاهی مقاوم، کم توقع و بی دردسر است که در برابر سایه مقاوم است و برای رشد به مکانی سایه دار یا نیم سایه (محیط روشن بدون نور مستقیم خورشید) نیاز دارد و برای افراد مبتدی بهترین گیاه به شمار می رود.
این گیاه نوسانات قابل توجه دما را تحمل می کند و می توان آن را در اتاق گرم یا ورودی سرد راهرو نگهداری کرد. پیچ کانگرو به مقدار آب متوسطی نیاز دارد و خاک آن همیشه باید مرطوب باشد.
پیچ امین الدوله lonicera japonica
نور مناسب: برای رشد و گل دهی به آفتاب کامل نیازمند است
تکثیر: قلمه زنی، خوابانیدن گیاه و کاشت بذر
خاک مناسب: خاک قلیایی با زهکش مناسب
آبیاری: خاک گیاه باید همیشه مرطوب باشد
گل یاس یا یاس پیچ زیباترین گیاه بالارونده
پیچ امین الدوله (lonicera japonica) که اغلب آن را با نام گل یاس یا یاس پیچ می شناسیم به دلیل آن که اولین بار توسط علی خان امین الدوله در باغ امین الدوله کاشته شد، اینگونه نامگذاری شده است.
یاس، گیاهی همیشه سبز، پیچنده و معطر است که دارای گل های زیبا و معطر به رنگ سفید و زرد و میوه های زینتی کوچک به رنگ قرمز و نارنجی می باشد. این گل رونده که بومی چین، ژاپن و تایوان است دارای ۱۸۰ واریته از جمله L.japonica و L.periclymenum و L.caprifolium می باشد؛ تمام گونه های آن همیشه سبز نیستند، به عنوان مثال L.fragrantissima گونه خزان کننده یاس است که تا ۳ متر بالا می رود.
گل یاس از گیاهان گلدار چند ساله است که از اردیبهشت تا مهر ماه، زمان گلدهی آن می باشد. این گل رونده نیاز به هرس کردن ندارد مگر برای افزایش زیبایی و منظم کردن، شاخه های مزاحم و خشک را می توان هرس کرد.
آبیاری منظم، کود دهی به موقع، قرار دادن گیاه در مسیر جریان هوای مناسب و نور آفتاب، نیاز به یک قیم از نیازهای مراقبتی این گیاه بالارونده همیشه سبز می باشند. البته بیشتر گونه های گل یاس سایه-آفتاب را دوست دارند و ترجیح می دهند ریشه آن ها در سایه قرار بگیرد؛ قرار گرفتن گیاه در سایه به خصوص در مناطق گرم، حمله آفت شته را کاهش می دهد.
کاشت این گیاه در باغچه های کوچک مناسب نیست زیرا یاس سریعترین گیاه رونده است که تا ۱۰ متر ارتفاع دارد و قدرت پوششی آن زیاد است و می تواند بر یک درخت بزرگ هم غلبه کند.
پیچ امین الدوله از گیاهان بالا رونده همیشه سبزی است که نگهداری آن به عنوان گیاه رونده آپارتمانی مشکل است چون به راحتی با محیط اتاق سازگار نمی شود و به مراقبت و توجه زیادی نیاز دارد.
برای نگهداری از یاس در اتاق باید گلدان آن را کنار پنجره قرار داد یا از سبد آویز استفاده کرد و درون گلدان را از خاک غنی با ماسه و کودهای گیاهی پر کرد.
گل یاس را می توان از انواع گلهای رونده باغچه ای دانست که کاشت آن کنار نرده، آلاچیق، دیوار، پرچین چوبی و داربست علاوه بر آنکه باعث ایجاد منظره ای زیبا و جذاب می شود، می توان به کمک ساقه های رونده آن قسمتی از محیط را هم پوشاند. در مجموع گیاه پیچ امین الدوله را برای معطر کردن فضا، استفاده از خواص درمانی آن، به عنوان پیچک زینتی و ایجاد پرده و حایل گیاهی، پرورش می دهند.
پیچک ناقوس ارغوانی (Cobaea scandens)
این گیاه در میان گیاهان بالارونده یکساله از همه مقاوم تر است و در مناطق بدون سرما به صورت چند ساله رشد میکند. در طول یک سال از طریق دانه های خود یک منطقه را به صورت شگفت آور پوشش میدهد. از اواخر تابستان تا اولین سرما گل های بسیار زیبا و ناقوس مانندی تولید میکند. ارتفاع این گیاه 1.8 متر میباشد.
آبیاری : رطوبت خاک را دوست دارد و به آبیاری در حد متوسط نیاز دارد. یعنی اگر خاک آن ها مرطوب بود نیازی به آبیاری نیست.
دما : این پیچک متعلق به مناطقی با آب و هوای استوایی است. در این مناطق این گیاه چندساله به حساب می آید. در مناطقی که زمستان های بسیار ملایم دارد هم، گیاهی همیشه سبز می ماند. در دیگر مناطق که دمای هوا در زمستان به زیر 7 درجه برسد یا گیاه را باید در گلدان کاشت و در زمستان آن را به مکانی گرم تر انتقال داد یا به عنوان یک گیاه یک ساله آن را کاشت.
خاک : این گیاه به خاکی مغذی نیاز ندارد و نسبت به اسیدیته خاک سختگیر نیست. و استفاده از کود حیوانی برای رشد و گل دهی گیاه کافی است و نیاز به کوددهی دیگری ندارد.زهکش خاک باید خوب باشد.
نور : این گیاه برای گل دهی به نور کامل آفتاب نیاز دارد. در تابستان های داغ، سایه بعد از ظهر به شاداب بودن شاخ و برگ گیاه کمک بسیاری می کند.
تکثیر : راحت ترین روش تکثیر این گیاه، کاشت بذر آن است. می توان بذر ها را پس از آخرین سرمای بهاره در مکان اصلی کاشت یا 10-8 هفته قبل از آخرین سرما، در مکان گرمتری در گلدان های کوچک کاشت. بهتر است هر بذر را در یک گلدان مستقل کاشت.