فضای سبز، به عنوان یک اجزای مهم در معماری و طراحی شهری، نقش بسیار مهمی در ایجاد زیبایی، کیفیت زندگی، و ارتباط انسان با طبیعت ایفا می‌کند. اما طراحی و احداث یک فضای سبز موفق، نیازمند آگاهی و دانش فنی در زمینه برنامه‌ریزی و اجرا است. از آنجایی که این مبحث در حوزه طراحی فضای سبز بسیار حائز اهمیت است، در این مقاله، به معرفی مفاهیم و مراحل طراحی فضای سبز در پلان، به همراه رویکردها و نکات کلیدی می‌پردازیم.
مراحل طراحی فضای سبز در پلان
مطالعه و تحلیل یکی از مراحل اساسی در طراحی فضای سبز در پلان است. در این مرحله، باید به دقت به مطالعه و تحلیل ویژگی‌ها و نیازهای منطقه‌ای که قصد طراحی فضای سبز در آن را دارید، بپردازید. ابتدا باید به بررسی و تحلیل محیط طبیعی منطقه بپردازید. این شامل شرایط آب و هوا، آب‌وهوای محلی، شرایط خاک، نور و سایر ویژگی‌های محیطی است. بررسی این عوامل به شما کمک می‌کند تا گیاهان و درختان مناسب برای شرایط محیطی را انتخاب کنید و سیستم‌های آبیاری مناسب را طراحی نمایید.
مرحله بعدی بررسی محیط اجتماعی است. این شامل جمعیت، ساختار جمعیتی، نیازها و الگوهای استفاده از فضاهای سبز توسط افراد است. بررسی این عوامل به شما کمک می‌کند تا فضاهای مناسبی را برای نیازهای جمعیتی طراحی کنید و به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک نمایید. بررسی محیط اقتصادی نیز از دیگر مراحل انجام این کار است. این شامل اقتصاد منطقه، سطح درآمد، اشتغال و فعالیت‌های اقتصادی می‌شود.
بیشتر بخوانید:
طراحی فضای سبز
تعیین اهداف
تعیین اهداف، یکی از مراحل مهم در طراحی فضای سبز در پلان می‌باشد. در این مرحله، باید بر اساس مطالعه و تحلیل قبلی، اهداف طراحی را تعیین کنید. ابتدا باید نیازهای واقعی و قابل اجرا در منطقه مورد نظر را شناسایی کنید. این نیازها ممکن است شامل فضاهای آرامش، فضاهای بازی و ورزش، فضاهای سبز متنوع، فضاهای تفریحی و توریستی، افزایش کیفیت هوای منطقه و سایر نیازها باشد.
پس از شناسایی نیازها، باید اولویت‌بندی کنید و تعیین کنید که کدام نیازها باید در اولویت بالاتر قرار گیرند. این تعیین اولویت‌ها ممکن است بر اساس اهمیت نیازها، تقاضای عمومی، منافع عمومی یا سیاست‌های منطقه‌ای صورت گیرد.
بر اساس نیازها و اولویت‌ها، می‌توانید اهداف طراحی را تعیین کنید. اهداف ممکن است شامل ایجاد فضاهای سبز با ارزش زیستی و زیبایی طبیعی، ایجاد فضاهای بازی و تفریح برای افراد، ایجاد فضاهای آرامش و استراحت، بهبود کیفیت هوای منطقه، ایجاد ارتباطات اجتماعی و فرهنگی و سایر اهداف مرتبط با نیازها و اولویت‌های تعیین شده باشند.
طراحی مفهومی
طراحی مفهومی، یکی دیگر از مراحل مهم در طراحی فضای سبز در پلان به شمار می‌رود. در این مرحله، یک طرح مفهومی برای فضای سبز ایجاد می‌شود. به طوری که ایده‌ها و خلاقیت‌ها برای طراحی فضای سبز جمع‌آوری می‌شوند. این شامل بررسی ایده‌های نوآورانه، الهام گرفتن از محیط طبیعی، مدل‌های موجود و سایر منابع است. در این مرحله، تمرکز بر آمیزش اصول طراحی و نیازهای منطقه است.
در مرحله بعد باید نمونه‌ها را خلق کنید. مثلاً مدل‌های سه بعدی، نقاشی‌های مفهومی یا نمودارها، ایده‌های خود را بصری‌سازی کنید. این نمونه‌ها به شما کمک می‌کنند تا ایده‌های خود را به بهترین شکل ممکن ارائه دهید و ارتباط بیشتری با سایر افراد و تیم‌های طراحی برقرار کنید.
طراحی مفصل
در این مرحله، جزئیات و جزوهای دقیقتری از طرح مفهومی ایجاد می‌شود و عناصر فضای سبز به صورت کامل مورد بررسی و طراحی قرار می‌گیرند. در زیر توضیحاتی درباره مراحل طراحی مفصل در طراحی فضای سبز در پلان آورده شده است:
- تعیین نواحی و بخش‌ها: در این مرحله، نواحی و بخش‌های مختلف فضای سبز تعیین می‌شوند. مثلاً مناطق پیاده‌روی، نواحی گل‌کاری، مناطق استراحت، نواحی بازی و سایر بخش‌های مورد نیاز. تعیین نواحی به شما کمک می‌کند تا بر اساس استفاده مورد انتظار از فضا، عناصر مختلف را در جایگاه مناسب قرار دهید.
- طراحی عناصر سبز: در این مرحله، عناصر سبز مانند درختان، گیاهان، گل‌ها، بوته‌ها و سایر گیاهان تعیین و طراحی می‌شوند. باید به انتخاب گونه‌های گیاهی مناسب برای شرایط محیطی و جذابیت ظاهری توجه کنید. همچنین، نحوه چیدمان و ترکیب گیاهان را باید به گونه‌ای انجام دهید که زیبایی و تعادل بصری فضا حفظ شود.
- انتخاب و طراحی عناصر زیرساختی: در این مرحله، عناصر زیرساختی مانند مسیرها، فضاهای پوشش داده شده، نورپردازی، آبنماها، مبلمان خارجی و سایر امکانات تعیین و طراحی می‌شوند.
نقشه‌بندی یکی از مراحل طراحی فضای سبز در پلان
طراحی نقشه‌ها برای معماران، مهندسان و سایر افراد مرتبط با طرح و اجرای پروژه بسیار حیاتی هستند. برای این منظور ابتدا پلان موجود مورد بررسی قرار می‌گیرد. ابعاد، موقعیت و جزئیات مختلف فضای سبز از جمله ساختارها، مسیرها، نواحی و عناصر دیگر تجزیه و تحلیل می‌شوند. همچنین، عواملی مانند شرایط محیطی، ترافیک، دسترسی به نور و آب و سایر عوامل تاثیرگذار بر طراحی در نظر گرفته می‌شوند.
سپس به سراغ تعیین نقشه پایه باید رفت. در این مرحله، نقشه پایه ایجاد می‌شود که شامل ابعاد دقیق پلان، جزئیات فیزیکی محل و عوارض موجود است. این نقشه پایه به عنوان پایه‌ای برای طراحی بیشتر و ترسیم دقیق‌تر عناصر فضای سبز استفاده می‌شود.
ترسیم عناصر فضای سبز نیز از دیگر مراحل نقشه‌بندی به شمار می‌رود. در این مرحله، عناصر فضای سبز مانند درختان، گیاهان، پوشش‌های زمینی، مسیرها، نواحی استراحت و سایر اجزای مورد نظر در نقشه ترسیم می‌شوند. در این بخش، دقت در نقشه‌برداری و رعایت مقیاس و نسبت‌های مناسب بسیار مهم است.
بیشتر بخوانید:
محوطه سازی ویلا
انتخاب گیاه مناسب
انتخاب گیاهان، یکی از مراحل مهم در طراحی فضای سبز در پلان است. انتخاب صحیح گیاهان بر اساس شرایط محیطی، زیبایی ظاهری، نیازهای آبی و دیگر عوامل، نقش بسیار مهمی در موفقیت و پایداری فضای سبز دارد. تحلیل شرایط محیطی، تعیین نیازهای گیاهان، زیبایی و تناسب ظاهری از مراحی است که می‌بایست مورد توجه قرار گیرد.
روشنایی و نورپردازی نیز از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. اهمیت استفاده از نور طبیعی و مصنوعی برای ایجاد جذابیت بصری و ایجاد احساس راحتی و امنیت در فضای سبز همواه از نکات قابل توجه در طراحی فضای سبز در پلان است.
سخن پایانی
در طراحی فضای سبز در پلان، مراحل مختلفی وجود دارند که هرکدام از آنها به طور جداگانه نقش مهمی در خلق یک فضای سبز زیبا و کارآمد دارند. با ترکیب این مراحل، می‌توان یک طرح فضای سبز مناسب را ایجاد کرد که علاوه بر زیبایی، به نیازهای محیطی و کاربری مورد نظر پاسخ می‌دهد. هر مرحله دارای اهمیت و تأثیر بر روی نتیجه نهایی است و ترکیب صحیح آنها به طراحان کمک می‌کند تا یک فضای سبز بسیار جذاب، کارآمد و مناسب برای استفاده انسان‌ها ایجاد کنند.
