‌”چالکود”، بهترین روش کوددهی در باغ

نکات قابل توجه در تغذیه باغات به روش چالکود:

۱ – خاک خارج شده از چاله ها به صورت یکنواخت در فاصله بین ردیف های درختان پخش شده و از باز گرداندن دوباره آن به چاله ها خود داری شده و باقیمانده چاله با کود دامی پوسیده پر گردد.
۲ – بلافاصله پس از کود دهی، چاله ها آبیاری شوند.
۳ – چاله ها در مسیر آب آبیاری احداث گردند.
۴ – در حفر چاله باید طوری عمل شود که به ریشه های ضخیم آسیبی وارد نشود.
۵ – زمان انجام چالکود : اواخر پاییز و آخر زمستان
۱ – ۵ – اواخر پاییز ( موقعیکه برگهای درختان میوه کاملا̋ خزان شده باشند.)
۲ – ۵ – آخر زمستان ( قبل از شروع دوره رشد رویشی درختان میوه.)
۶ – سن مناسب درخت برای چالکود : سن درختان بایستی ۵ سال به بالا باشند.
مراحل اجرای روش چالکود در باغات میوه
۱ – انتخاب محل حفر چاله: چاله در یک سوم قسمت انتهایی سایه انداز درختان خفر می شود.
۲ – تعداد چاله : تعداد چاله ۲ تا ۴ عدد بوده، البته روش چهارتایی مناسب بوده ولی در صورت عدم وقت کافی یا کاهش هزینه ای کارگری روش دوتایی صورت می گیرد، همچنین در باغ های پر تراکم به تعدا یک چاله بین دو درخت محدود می گردد.
۳ – پر کردن چاله : ابعاد چاله ها ۴۰ × ۴۰ سانتی متر در نظر گرفته می شود( عمق چاله بستگی به عمق پراکنش ریشه های درخت داشته و در صورت سطحی بودن ریشه های درختان متناسب با آن در نظر گرفته شده و به عبارت ساده تر ابعاد ۴۰ × ۴۰ سانتی متر چاله ها قانون کلی بوده و بسته به شرایط محلی که باغ در آن احداث شده، قابل تغییر است.

ویژگی ها و برتری های چالکود را می توان به شرح زیر بیان نمود :

۱- گیاه نیز همانند انسان، موجود زنده، حساس و آگاهی است. چطور در محدوده ای که انسان زندگی می نماید اگر غذای گرمی وارد شود، از طریق بوی غذا انسان متوجه شده و برای تأمین نیاز غذایی خود به آن سمت حرکت می نماید، گیاه نیز تقریبا همین احساس را داشته و اگر در محلی غذای خوب و آماده ای در اختیار درخت بگذارند به آن جهت ریشه دهی خواهد داشت تا نیاز آبی و غذایی خود را تأمین نماید.

۲- چون غذای آماده شده در چالکود با مصرف کودهای آلی، کودهای سولفاته و گوگرد اسیدی می باشد، تحت چنین شرایطی، حضور یون های بی کربنات فراوان در آب آبیاری به لحاظ حضور فراوان یون هیدروژن در محیط چالکود، مسئله ساز نبوده، به عبارت دیگر با اسیدی کردن محیط غذایی درخت، جذب مواد غذایی با سهولت بیشتری انجام می گیرد.

۳- به دلیل کمی مواد آلی و زیادی کربنات کلسیم، خاک های زیر کشت باغ ها از نفوذ پذیری کمی برخوردار بوده و ریشه دوانی درختان فعال نمی باشد. با اسیدی کردن چالکود در فاصله متناسب از طوقه درخت میوه، نفوذ ریشه های فعال با سرعت بیشتری انجام گرفته و غذا با سهولت بیشتری در اختیار گیاه قرار می گیرد.

۴- در روش چالکود، به دلیل تهویه مطلوب، ریشه ها از رشد بهتری برخوردار بوده و رنگ ریشه های فعال، سفید و خوش رنگ و با تراکم فراوان خواهد بود.

۵- در روش چالکود دیگر نیازی به پای بیل درختان میوه که هزینه بری فراوانی داشته و گاهی در اثر بی مبالاتی و نبود دقت کارگران، ریشه های فعال درختان شدیدا آسیب پذیر می گردد، از نظر اقتصادی نیز این روش به صلاح و خیر باغدار است. باغدار برای هر چند سال یکبار با احداث دو الی چهار چالکود، درسال های بعد نیازی به پای بیل خاک باغ یا پای درخت نخواهد داشت.

۶- راندمان و کارایی مصرف کود در روش چالکود به مراتب بیشتر از روش پخش سطحی می باشد. چون ریشه ها مستقیما غذای مطلوب خود را تأمین می کنند و غذای سالم برای چند سالی بدون زحمت در اختیار درخت خواهد بود.

چگونگی اجرای روش چالکود در باغ های میوه:

محل حفر چاله :

در ابتدا بایستی چاله هایی در نزدیکی تنه درختان حفر شود. این چاله ها در ۳/۱ قسمت انتهای سایه انداز درختان حفر شود. علت حفر چاله ها در قسمت انتهایی سایه انداز درخت آن است که بیشتر ریشه های جوان و فعال در آن منطقه قرار می گیرند توانایی ریشه های جوان و فعال در جذب آب و عناصر غذایی بیش از ریشه های اصلی و قطور درختان می باشد. در ضمن حفر چاله در چنین مناطقی به ریشه های اصلی و قطور درختان صدمه نمی رساند. محل چاله باید در جایی باشد که آب آبیاری حتما به طریقی آن را خیس کند.

تعداد چاله :

در صورتی که تعداد چاله کم باشد، تماس ریشه درختان با مناطق اصلاح شده خاک کم بوده و اثر بخشی روش کامل نیست. افزایش تعداد چاله نیز هزینه بر و پرخرج خواهد بود. در مجموع برای درختان میوه بیش از ۱۰ سال دو تا چهار چاله برای هر درخت توصیه می شود. در باغ های پرتراکم به تعداد به یک چاله بین هر دو درخت محدود می گردد.

قطر و عمق چاله :

در باغ ها حفر چاله ها با وسایل معمولی چون بیل و کلنگ انجام می شود. در چنین حالتی قطر چاله ها بین ۳۰ تا ۵۰ سانتی متر خواهد شد. در صورتی که از مته پشت تراکتوری استفاده شود. قطر چاله حدود ۳۵ سانتی متر خواهد بود. عمق چاله بستگی به عمق پراکنش ریشه های درخت دارد در عمل به طور معمول عمق ۴۰ تا ۵۰ سانتی متری مناسب می باشد.

چگونگی پر کردن چاله ها :

خاک خارج شده از چاله ها را به صورت یکنواخت در فاصله بین ردیف های درختان پخش و از باز گرداندن دوباره آن به داخل چاله خودداری کنید چاله ها را با مخلوطی از ماده آلی (کود دامی یا خاک برگ یا کمپوست) و کود کامل ماکرو باغبانی پر کنید. هنگامی که برای اولین بار چاله را پر می کنید بهتر است ابتدا کود دامی مورد نیاز برای پر کردن چاله را با کود ماکرو کامل باغبانی به خوبی مخلوط نموده و سپس درون چاله بریزید با لگد کردن کود در داخل چاله تا حدی آن را بفشارید و درصورت نشست، مجددا کود دامی بیفزایید تا هم سطح خاک باغ شود. راجع به نوع و مقدار مصرف کودهای شیمیایی با متخصصین تغذیه گیاه مشورت نمایید ولی در مورد مصرف بهینه کود به صورت چالکود به برگه توصیه عمومی ضمیمه این متن عمل نمایید.

نگهداری از چاله ها :

در صورتی که از چاله ها به خوبی نگهداری شود، حفر آن یک بار برای چندین سال کافی خواهد بود. هرسال نشست توده کود در داخل چاله را با افزودن مجدد کود دامی یا سایر کودهای آلی جبران کنید از پر شدن چاله ها ب وسیله خاک جلوگیری نمایید. خیسی بیش ازحد و خشکی توده کود دامی داخل چالکود از کارایی روش می کاهد. رطوبت و تهویه متعادل، رشد ریشه را در داخل چالکود تقویت می کند. در سال های بعد، افزودن کودهای شیمیایی متحرک و غیر متحرک بر سطح چاله ها امکان پذیر است. حرکت این کودها به همراه آب آبیاری در داخل کود دامی به راحتی انجام می شود و نیازی به صرف هزینه جهت پای بیل و زیر خاک کردن کودهای شیمیایی غیر متحرک نیست. در مورد کودهای ازت دار از آنجا که مسئله تثبیت در خاک کمتر مطرح می باشد، نیمی از آن را داخل چاله ها ریخته و نیم دیگر را به صورت پخش سطحی در اختیار درخت قرار دهید در صورتی که آبیاری تحت فشار باشد، چاله ها در زیر قطره چکان ها حفر شود. امکان مصرف کلیه کودها در سیستم وجود دارد مشروط بر آن که از نظر گرفتگی قطره چکان ها مشکلی ایجاد نشود و یا این گونه مشکلات به طریقی برطرف شود.